Reklama czy już sztuka?
Pierwsze plakaty powstały na przełomie XVII i XVIII wieku. Służyły jako bardzo optymalna forma informacji, bądź reklamy. Do miana sztuki plakaty dojrzewały bardzo długo, ale od lat 30. XIX wieku zauważalna była tendencja do coraz to większej eksploatacji tej formy. Miało to swój początek wraz z epoką w sztuce nazywanej eklektyzmem. Jednym z założeń tego nurtu, było łączenie różnych form prezentacji – zaczynając od architektury i malarstwa, kończąc na reklamie i sztuce, a idealnym nośnikiem były wówczas plakaty. Pod koniec XIX wieku zaczęto stosować fotografię barwną, a metody uzyskiwania kopii takich zdjęć stały się bardziej popularne. Naturalnej przyczyniło się to do zwiększenia druku różnych plakatów.
Między propagandą a informacją
Rolę plakatu doceniono w bardzo przykrym, dla ludzkości, czasie – podczas I wojny światowej. Kiedy w okopach ginęli młodzi ludzie, państwa musiały szukać rezerw, gotowych walczyć za ojczyznę. W czasach, gdy radio nie buło jeszcze tak rozpowszechnione, wiele rządów zdało się na moc przekazu broszur oraz plakatów. Cel był jasny – zwrócić uwagę, zachęcić i podbudować na duchu. To właśnie z tego okresu pochodzi jeden z najbardziej znanych plakatów – Uncle Sam, autorstwa Jamesa M. Flagg’a.
W 20-leciu międzywojennym plakaty były wykorzystywane głównie w celach politycznych, stały się też ważnym narzędziem indoktrynacji społeczeństwa w krajach totalitarnych. Plakat mógł zostać rozwieszony w wielu egzemplarzach w różnych miejscach, wykorzystywano także możliwość zaprezentowania statycznego obrazu, a więc niektóre z nich miały charakter mocno patetyczny, odnoszący się do walki o wspólną przyszłość, albo haseł odwołujących się do patriotyzmu, honoru i bohaterstwa. Dobrym przykładem są radzieckie plakaty, które często zawierały w sobie postać kolosa, wpisując się tym samym w nurt socrealizmu.
Podczas II wojny światowej na murach wielu okupowanych miast europejskich rozgrywała się wojna na murach. Plakat był formą sugestywną, przykuwającą uwagę, a w realiach okupacji pełnił także rolę informacyjną. Poza tym był o wiele bardziej bezpieczny, z racji na szybkość naklejenia go. Przypomnę tylko, że Armia Krajowa miała własną sieć drukarni, które w sposób ciągły zalewały plakatami ulice polskich miast.
Plakat nowej epoki
Swoją złotą epokę plakat przeżywał na przełomie lat 60. i 70. XX wieku. Zaczął on spełniać rolę czysto marketingową, choć wiadomo, że propagandowe plakaty rozwieszane są po dziś dzień. Szczególną dziedziną, w której plakat mógł się dobrze odnaleźć było kino. Świetne plakaty reklamujące filmy wychodziły w okresie zwanym Nowe Hollywood, epoce ekspresji i eksportu różnych poglądów do sztuki filmowej. Oto kilka przykładów takich, niezwykle klimatycznych, plakatów:
